22.02.2022 tarihli ve 31758 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin [AYM] 2018/25664 başvuru numaralı ve 18/01/2022 tarihli kararı [S.G. Başvurusu] esas itibarıyla, sıra cetvelinin kesinleşmemesi nedeniyle alacağın ödenmediği, kesinleşme sürecinde ihale bedelinin nemalandırılmadığı ve alacağının enflasyon karşısında yıpratıldığı dolayısıyla mülkiyet hakkını ihlâl edildiği iddiasına ilişkindir.
Başvurucu, alacağın değer kaybına uğramaması için pozitif yükümlülükler kapsamında devletin alması gereken tedbirleri yerine getirmediğini ve maddi zarara uğradığını belirtmiş, bu gerekçelerle mülkiyet hakkının ihlâl edildiğini ileri sürmüştür.
AYM ise ilgili karar kapsamında şu tespitlerde bulunmuştur:
- Tahsil edilen ihale bedelinin alım gücünü kaybetmesini engellemenin yolunun paranın nemalandırılması olduğu,
- Taşınmazlarının satışı sonucu tahsil edilen ihale bedelinin nemalandırılma hususunun, icra müdürlüklerinin görevlerinin ifası kapsamında kaldığı ve bu işlemin de icra müdürlüğüne olağan idari işleyişin ötesinde bir külfet yüklemeyeceği,
- Taşınmazlarının satışı sonucu tahsil edilen ihale bedelinin nemalandırılması veya nemalandırılmamasının icra müdürlüklerinin görevlerinin ifası kapsamında kaldığı gerekçesiyle alacağın nemalandırılmamasının pozitif yükümlülüklerle ilişkili olduğu [Fatma Yıldırım kararı] ve bu kapsamda icra organlarının görevini yerine getirirken mülkün korunmasına yönelik birtakım tedbirler alması gerektiği,
- İcra müdürlüğünün ihale bedelinin vadeli bir mevduat hesabına yatırılması suretiyle alacağı basit bir tedbirle icra sürecinin yavaş işlemesinin başvurucu üzerinde oluşturduğu olumsuz etkileri asgari seviyeye indirememiş olmasının mülkiyet hakkının devlete yüklediği pozitif yükümlülüğün ihlâline neden olduğu belirtilmiştir.
Tüm bu tespitlerden hareketle, somut olaya ilişkin ise AYM tarafından aşağıdaki değerlendirmeler yapılarak,
- Sıra cetvelinin düzenlendiği tarih ile başvurucuya fiilen ödeme yapılan tarih arasındaki yaklaşık dört yıllık sürenin makul olmadığına,
- Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre sıra cetvelinin düzenlendiği 2014 yılı haziran ayındaki 100 TL’nin ödemenin yapıldığı 2018 yılı temmuz ayı itibarıyla enflasyon karşısında değer kaybı giderilmiş karşılığı 148,47 TL olduğuna,
- Bu süreçte alacağın enflasyon karşısında değer kaybına uğramasını engelleyecek tedbirlerin -mülkiyet hakkının korunmasına ilişkin pozitif yükümlülükler kapsamında- alınmasının idareden bekleneceğine,
- Anayasanın m. 35 hükmü kapsamında güvence altına alınan mülkiyet hakkı somut olayda ihlâl edildiğine,
- Somut olayda yalnızca ihlâlin tespit edilmesinin başvurucunun uğradığı zararların giderilmesi bakımından yetersiz kalacağına,
- Enflasyon verileri de göz önünde bulundurulduğunda, sıra cetvelinin düzenlendiği 2014 yılının haziran ayından başvurucuya ödemenin yapıldığı 2018 yılı temmuz ayına kadar ödemeye konu tutarın nemalandırılmaması nedeniyle başvurucunun uğradığı zararın ortaya çıktığı ve bu kapsamda başvurucuya maddi tazminat ödenmesi gerektiğine karar verilmiştir.
İlgili karara ulaşmak için tıklayınız.
