Depremzede vatandaşlar tarafından deprem sebebiyle açılacak davalar bakımından delillerin toplanması ve bunların hızlı bir biçimde kayıt altına alınması önem arz etmektedir. Bu kapsamda deprem bölgesindeki olağanüstü durum sebebiyle delil tespiti, avukatla temsil ve adli yardım gibi hususlarda özel hükümler öngörülmüştür. Böylece vatandaşlar henüz dava açamasa da iddialarını dayandıracakları delilleri mahkeme vasıtasıyla tespit ettirebilir.
Buna göre depremzede vatandaşların depremden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıklar için 4539 sayılı Doğal Afet Bölgelerinde Afetten Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıkların Çözümüne ve Bazı İşlemlerin Kolaylaştırılmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabulü Hakkında Kanun hükümlerinden yararlanması mümkündür.
Buna göre:
- Deprem bölgesi olan illerimizde depremzede vatandaşların depremden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıkların çözümü amacıyla delillerin tespitine ilişkin istemleri, ispat olunacak olay ile tanıklar ve bilirkişiye sorulacak sorulara ilişkin konuları belirten ve üç nüshadan oluşan bir dilekçenin verilmesi veya mahkeme kalemine yapılacak sözlü başvurunun tutanağa geçirilmesi suretiyle yapılabilir.
- Ölüm, gaiplik veya yaralanma gibi nedenlerle delil tespiti yaptıramayacak durumda olanların eşleri ile üçüncü dereceye kadar kan veya sıhri hısımları da delil tespiti isteminde bulunabilirler.
Delil tespitine ilişkin başvurular, mahkemece öncelikle incelenir ve karara bağlanır.
- Depremzede vatandaşları ilgilendiren veraset belgelerinin alınmasında öncelikle resmi kayıtlar esas alınır. Resmi kayıt bulunmaması halinde diğer muteber deliller ikame edilir.
- Deprem bölgelerinde avukatlar, vekaletname verme şartı aranmaksızın, istem sahiplerince verilen yetki belgesi ile kayıtlı bulundukları baro tarafından düzenlenen kimlik belgesini ibraz etmek suretiyle yukarıda açıklanan işlemleri yapabilirler.
- Depremzede vatandaşların istemleri halinde, depremden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin her türlü dava ve işlemlerde adli yardım hükümleri uygulanır. Ancak bu durumda depreme maruz kaldığını beyan edenler bakımından 6100 sayılı HMK m. 334 ve 336 hükümlerinde yer alan ispat şartı aranmayacaktır.
