Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu [VDDK] 2022/2 E. ve 2022/7 K. sayılı kararı 26.07.2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan kararının konusunu 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabi tutulduktan sonra inşa edilen taşınmazın satışı aşamasında alıcı ve satıcı tarafından ödenen tapu harcının ilgili kanun kapsamında harçtan istisna olduğundan bahisle iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle açılan davalar oluşturmaktadır.
Danıştay VDDK kararında yer verilen uyuşmazlıklar şu şekilde sonuçlanmıştır:
- Ankara 6. Vergi Mahkemesi’nin 30.12.2019 tarih ve 2019/895 E., 2019/1418 K. sayılı kararında 6306 sayılı Kanun kapsamında yeniden inşa edilen gayrimenkulün hak sahibi ile müteahhit dışında kalan, üçüncü bir kişi konumundaki davacıya satılması işleminin 6306 sayılı Kanun ile getirilen istisnadan yararlanmasına olanak sağlamadığından, düzeltme ve şikâyet başvurusunun reddine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediğinden davayı reddetmiştir. Davacının istinaf istemini inceleyen Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesi’nin 2020/544 E. ve 2020/935 K. sayılı kararı ile vergi mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf istemini reddetmiştir.
- Yine aynı uyuşmazlığa ilişkin İzmir Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesi’nin 2017/184 E. ve 2017/185 K. sayılı kararında tahsil edilen tapu harcının ödeme tarihinden itibaren işleyecek tecil faizi ile birlikte davacıya iadesi yolundaki hüküm fıkrasına yöneltilen istinaf istemini kabul ederek kararın faize ilişkin hüküm fıkrasını kaldırmış, ödenen tapu harcının ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davacıya iadesine karar vermiş; faiz isteminin yasal faizi aşan kısmını ise reddetmiştir.
- İstanbul 1. Vergi Mahkemesinin 2019/1474 E. ve 2019/2191 K. sayılı kararında ise “Uyuşmazlığa konu satışın yeniden inşa edilen gayrimenkulün davacı tarafından gerçekleştirilen ilk satış işlemi olduğu ve davalı tarafından aksi yönde bir iddia ileri sürülmediği dikkate alındığında davacıdan tapu harcı tahsil edilmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.” ifadelerine yer verilmiştir. Mahkeme bu gerekçeyle işlemi iptal etmiş; tahsil edilen tapu harcının başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacıya iadesine karar vermiştir. İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 5. Vergi Dava Dairesinin 2020/2185 E., 2020/2047 sayılı Kararında da istinaf istemine konu vergi mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istemi reddetmiştir.
Bu hususta Ankara Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun Görüşü ise aykırılığın Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin 2020/544 E., 2020/935 sayılı kararı doğrultusunda giderilmesi yönünde olmuştur.
Kurul tarafından uyuşmazlık konusu olayda verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesi sonucunda 6306 sayılı Kanun’un amacının riskli yapıların yıkılarak bu yapıların bulunduğu arsa, arazi ve alanlarda sağlıklı ve güvenli yaşama çevreleri oluşturmak olduğu; Kanun kapsamında yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tescillerle ilgili vergi ve harç istisnası getirildiğinin anlaşıldığı ve 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği m. 16/9’a 25.07.2014 tarihinde eklenen [ç] bendi ile de dönüşüm uygulaması öncesi yapılarla uygulama sonrasında meydana gelen yeni yapıların ilk satışı, devri ve tescili işlemlerine vergi ve harç muafiyetinin uygulanacağının belirtildiği ifade edilmiştir.
Bu kapsamda riskli yapıların dönüşüm sürecinde, ilgili kanunun amacı da göz önünde bulundurularak vergi ve harç istisnasını daraltacak yorumlardan kaçınılması gerektiği ve dönüşüm uygulamaları sonrasında inşa edilen yeni yapıların hak sahibi maliklerle müteahhitler tarafından üçüncü kişilere satışında harç istisnası uygulanması gerekeceği kabul edilmiştir.
Ancak VDDK tarafından yapılan değerlendirmede devamla, 6306 sayılı Kanun m. 7/9 hakkında 10.12.2018 tarihinde yürürlüğe giren 7153 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle harç istisnasının sınırları sözleşmenin tarafları yönünden daraltıldığı, bu sebeple harç istisnasına ilişkin olarak yukarıda varılan sonucun kanun değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten önceki tarihi satış sözleşmeleri açısından geçerli olduğunun kabulünün gerekeceği belirtilmiştir.
Açıklanan nedenlerle anılan Bölge İdare Mahkemeleri Dava Dairelerinin kararları arasındaki aykırılığın, 6306 sayılı Kanun m. 7/9 hakkında yürürlüğe giren 7153 sayılı Kanunla yapılan değişiklik öncesi dönemde yapılan işlemler yönünden 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı ilan edilerek dönüşüme tabi tutulduktan sonra inşa edilen yeni taşınmazın satışı aşamasında alıcı ve satıcı tarafından ödenen tapu harcının ilgili kanun kapsamında harçtan istisna olduğu yönünde giderilmesine oyçokluğuyla kesin olarak karar verilmiştir.
İlgili karara erişmek için tıklayınız.
